Τα Πάρκα της Αθήνας

Εθνικός Κήπος, Ζάππειο, Σύνταγμα

Ο Εθνικός κήπος είναι ο κεντρικότερος χώρος πρασίνου της πόλης, καθώς βρίσκεται ακριβώς στο πάνω μέρος της πλατείας Συντάγματος, της κεντρικότερης πλατειας της πόλης. Διαμορφώθηκε το 1839 ως κήπος των ανακτόρων των πρώτων Βασιλέων της Ελλάδος (κτίριο που σήμερα στεγάζεται η Βουλή των Ελλήνων), για αυτό και η πρώτη του ονομασία το 1927 ήταν «Βασιλικός Κήπος». Μαζί με τον κήπο του Ζαππείου, η συνολική έκταση του πρασίνου είναι 285 στρέμματα.

Εκτός από το φυσιολατρικό ενδιαφέρον που είναι τεράστιο με πάνω από 500 είδη δέντρων και φυτών από όλο τον κόσμο, καθώς και λίμνες με πάπιες, ένα πρωτότυπο ηλιακό ρολόι, βοτανικό μουσείο, ο Εθνικός Κήπος διαθέτει και σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία καθώς και προτομές, όπως αυτή του Ιωάννη Καποδίστρια, του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού, του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και του φιλέλληνα Εϋνάρδου, ενώ βρίσκεται και δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο με τις στήλες του Ολυμπίου Διός.

Εδώ, λειτουργεί ακόμα και ένα γραφικό παραδοσιακό καφενείο που μπορείς να απολαύσεις τον απογευματινό ή πρωινό ελληνικό καφέ σου, ακούγοντας μόνο τους ήχους της φύσης, αφήνοντας για λίγο εκτός τους υπόλοιπους ήχους της πόλης, καθώς και ένα θερινό σινεμά στο οποίο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μπορείς να απολαύσεις σύγχρονες, αλλά και παλαιότερες κλασικές ταινίες.

Διεύθυνση: Λεωφόρος Αμαλίας 1, 10557 Σύνταγμα, τηλ.: +30 210 3223509.
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Σύνταγμα (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Καθημερινά, από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου

Πάρκο Ελευθερίας, Μέγαρο Μουσικής, Ιλίσια

Το πάρκο Ελευθερίας βρίσκεται δίπλα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην περιοχή των Ιλισίων. Σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1960 από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Βακαλόπουλο. Ακριβώς στο κέντρο του, υπάρχει ένα μνημείο με το άγαλμα του Ελευθέριου Βενιζέλου, έργο του Γιάννη Παππά. Στο πίσω μέρος του πάρκου, ο επισκέπτης θα συναντήσει πέτρινα κτίρια τα οποία κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων είχαν στρατιωτική χρήση, κατά τη Δικτατορία υπήρξαν κρατητήρια -αυτός είναι και ο λόγος που ονομάστηκε Πάρκο Ελευθερίας, καθώς εδώ βασανίστηκαν και υπέφεραν πολλοί αγωνιστές της Δημοκρατίας στο παρελθόν. Σήμερα φιλοξενούν το Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου που ιδρύθηκε το 1984 και το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων που φιλοξενεί κατά καιρούς ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καλλιτεχνών.

Στον χώρο του πάρκου υπάρχει cafe-εστιατόριο που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει τον καφέ του, brunch ή το γεύμα του, ενώ στη διάσημη πλατεία Μαβίλη που είναι ακριβώς δίπλα, θα βρεις ακόμα περισσότερα εστιατόρια και μπαράκια για όλες τις ώρες της ημέρας, όπως και το διάσημο, πλέον, αθηναϊκό μυστικό: την καντίνα με το πιο νόστιμο «βρώμικο» Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στο μικρότερο κήπου του Μεγάρου Μουσικής που βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το Πάρκο Ελευθερίας, πραγματοποιείται φεστιβάλ μουσικής καθώς και προβολές ταινιών.

Διεύθυνση: Πάρκο Ελευθερίας, 11521, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Μέγαρο Μουσικής (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Πάρκο Ριζάρη

Το πάρκο Ριζάρη βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, ακριβώς πίσω από τον σταθμό μετρό Ευαγγελισμός, και συνορεύει με το Βυζαντινό Μουσείο, τον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη και την Εθνική Πινακοθήκη, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται και το Πολεμικό Μουσείο.

Το πάρκο, αρχικής έκτασης 115 στρεμμάτων, ήταν ένα αγροκήπιο («περιβόλιον») που αγόρασε το 1838, σε δημοπρασία από τη Μονή Πετράκη, ο ευεργέτης και μέλος της Φιλικής Εταιρείας Γεώργιος Ριζάρης, ώστε ιδρύσει εκεί Σχολή για μελλοντικούς ιερείς, μια Σχολή που χτίστηκε το 1844 και κληροδοτήθηκε στο ελληνικό δημόσιο. Μετά από αλλεπάλληλες οικοπεδοποιήσεις έμειναν μόλις 50 στρέμματα. Το 1975 κατασκευάστηκε εκεί το Πολεμικό Μουσείο και το 1979 τα εναπομείναντα στρέμματα του πάρκου πέρασαν, μετά από ανταλλαγές, στην ιδιοκτησία του Δήμου Αθηναίων, ενώ ένα μικρό κομμάτι ανήκει ακόμη στη Ριζάρειο Σχολή.

Επιθυμία του Ριζάρη ήταν η δημιουργία ενός κήπου στο κέντρο της πόλης για την αναψυχή της νεολαίας. Έτσι, μετά από ανάπλαση που κράτησε αρκετά χρόνια, προστέθηκε ένας ακόμα «πράσινος χώρος» έκτασης 15 στρεμμάτων, ανοιχτός για όλους από το 2010, με μεσογειακά δέντρα και θάμνους, μονοπάτια, γλυπτά και παγκάκια που σου επιτρέπουν να πάρεις τις απαραίτητες ανάσες και να ξεχάσεις για λίγο ότι βρίσκεσαι στο κέντρο της πόλης, ανάμεσα στις δύο πιο πολυσύχναστες λεωφόρους της Αθήνας.

Διεύθυνση: Ριζάρη 5, 10676, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Ευαγγελισμός (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Άλσος Ιλισίων, Ιλίσια, Αθήνα

Το Άλσος Ιλισίων ή Άλσος Συγγρού από το 1971 έχει παραχωρηθεί από το Δασαρχείο Αθηνών στον Δήμο Αθηναίων, στον οποίο ανήκει το μεγαλύτερο μέρος του, ενώ το υπόλοιπο στον Δήμο Ζωγράφου. Η ιστορία του ξεκινάει το 1909, όπου με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Σοφίας οργανώνονται αναδασώσεις προκειμένου «να δασωθεί η Αττική». Μέσα στις εκτάσεις που φυτεύτηκαν ήταν και η τότε περιοχή Κουπόνια που σήμερα ονομάζεται Άλσος Συγγρού στα Ιλίσια. Το Δασύλλιο Συγγρού πήρε το όνομά του από το ομώνυμο Νοσοκομείο που γειτνιάζει, Ανδρέας Συγγρός, Νοσοκομείο Αφροδίσιων και Δερματικών Παθήσεων.

Το 1950 μια παράγκα στην βόρειοανατολική πλευρά του άλσους χρησιμοποιείται για να καλύψει τις θρησκευτικές ανάγκες των κατοίκων «πίσω από το Χίλτον». Το 1952 ο ναός γίνεται ενοριακός, και το 1956 θεμελιώνεται ο ιερός ναός του Αγίου Χαραλάμπους Ιλισίων, που επίσημα ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε το 1992.

Στο κέντρο του, σ’ ένα μικρό ύψωμα βρίσκεται ένα πέτρινο εικονοστάσι και στη νότια πλευρά του άλσους μία εστία Προσκόπων. Μέσα στο άλσος εξακολουθεί να βρίσκεται το κτίριο του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικών Ερευνών και στη νότια άκρη του το 9ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Διαθέτει ένα εσωτερικό οδικό δίκτυο με μονοπατάκια, αλλά και λίθινες κατασκευές για καθιστικά, όπως και αρκετές κτισμένες βρύσες, που δυστυχώς καμία δεν είναι σε λειτουργία.

Υπάρχει μια οργανωμένη προσπάθεια των κατοίκων της περιοχής να διατηρηθεί το άλσος καθαρό και να παραμείνει ως μια ακόμα πράσινη όαση στην πόλη, χώροι που τα τελευταία χρόνια λιγοστεύουν αρκετά.

Πολύ κοντά στο Άλσος αυτό βρίσκεται και η μικρή, αλλά ιδιαίτερη πλατεία Μαδρίτης μέσα σ’ ένα εξίσου μικρό, αλλά όμορφο παρκάκι. Μία νησίδα πρασίνου με φυτά, γλυπτά (το «Μνημείο του Έλληνα Δασκάλου», την «Μαρία Κάλλας» και την «Ισπανίδα Χορεύτρια») και ένα μεγάλο, όμορφο σιντριβάνι να δίνει μία ευχάριστη, παιχνιδιάρικη νότα με τους υδατοπίδακες, όταν βρίσκονται σε λειτουργία, να δημιουργούν ένα ωραίο θέαμα, και η βοή των νερών, να επικαλύπτει τον θόρυβο των αυτοκινήτων. Τους καλοκαιρινούς μήνες, εστιατόρια βγάζουν τα τραπεζάκια τους έξω, σε ειδικά διαμορφωμένους πάνω στην πλατεία χώρους, δημιουργώντας ένα όμορφο σκηνικό μέσα στο πράσινο.

Διεύθυνση: Άλσος Ιλισίων, 11528, Ιλίσια, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Μέγαρο Μουσικής ή Ευαγγελισμό (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Πεδίον του Άρεως, Κυψέλη-Εξάρχεια

Το μεγαλύτερο δημόσιο άλσος της Αθήνας, βρίσκεται ανάμεσα στις περιοχές της Κυψέλης και των Εξαρχείων και είναι το Πεδίον του Άρεως, με έκταση περίπου 230 στρεμμάτων -277 μαζί με τον λόφο Φινόπουλου. Σχεδιάστηκε το 1934 με σκοπό να τιμηθούν εκεί οι ήρωες της Επανάστασης του 1821 -γι’ αυτό το λόγο θα βρείς διάσπαρτες στο πάρκο, κατά μήκος της κεντρικής οδού «Αγωνιστών του ‘21», προτομές ηρώων. Για την ακρίβεια, στην είσοδο του άλσους βρίσκεται ο έφιππος ανδριάντας του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α’, από την πλευρά της λεωφόρου Αλεξάνδρας υπάρχει ένα μνημείο των πεσόντων Άγγλων Αυστραλών και Νεοζηλανδών με το άγαλμα της Αθηνάς πάνω σε ένα ψηλότερο βάθρο, ενώ διάσπαρτα μέσα στο άλσος υπάρχουν μνημεία του Ιερού Λόχου, του Αλέξανδρου Υψηλάντη κ.α.

Από τα πιο όμορφα σημεία του πάρκου είναι σίγουρα η γειτονιά των πλατανιών και ο Ρόδωνας με διάφορες ποικιλίες τριανταφυλλιάς. Καθώς κάνετε τη βόλτα σας εντός του πάρκου, αν κοιτάξετε ψηλά, σίγουρα θα δείτε και κάποιο από τα πουλιά που έχουν βρει καταφύγιο εκεί όπως ο κότσυφας, ο κοκκινολαίμης, και πιθανόν και κορμοράνοι που εμφανίστηκαν πρόσφατα.

Εντός του πάρκου, βρίσκονται και δύο από τα ιστορικότερα αναψυκτήρια της Αθήνας. Το Green Park, το οποίο λειτουργούσε τη δεκαετία του ‘60 με θερινά καλλιτεχνικά προγράμματα του Όμηρου Αθηναίου, και το οποίο λειτουργεί ξανά ως καφέ. Το Άλσος που επίσης λειτουργούσε τη δεκαετία του ‘60 από τον Γιώργο Οικονομίδη, διάσημο performer εκείνης της εποχής, με παρόμοια προγράμματα, από το 2019 λειτουργεί ξανά ως θέατρο και συναυλιακός χώρος.

Την περίοδο των Χριστουγέννων και του Πάσχα, είναι πιθανό να συναντήσετε εδώ κάποιο χριστουγεννιάτικο ή πασχαλινό χωρίο αντίστοιχα, και άλλες εποχιακές εξωτερικές εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων. Στην ευρύτερη περιοχή του πάρκου, θα βρείτε πολλά θέατρα και κινηματογράφους να συνδυάσετε τη βόλτα σας, έθνικ και όχι μόνο εστιατόρια, το Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και την πλατεία Αγίου Γεωργίου και την πλατεία Εξαρχείων με τους δίδυμους φανοστάτες στο κέντρο τους, για μια πιο εναλλακτική ματιά στην πόλη των Αθηνών.

Δεύυθυνση: Πεδίον του Άρεως, 11473, Κυψέλη, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Βικτώρια (Πράσινη Γραμμή)
Ωράριο: Θερινό ωράριο (1 Μαΐου – 30 Σεπτεμβρίου): 06:00 – 21:30 & Χειμερινό Ωράριο (1 Οκτωβρίου – 30 Απριλίου): 06:00 – 19:00

Πάρκο Κλωναρίδη – Φιξ, Πατήσια, Αθήνα

Ένα μικρότερο πάρκο των Αθηνών, με ιδιαίτερη, όμως, ιστορική αξία για την πόλη, είναι το Πάρκο Κλωναρίδη – Φιξ των Πατησίων, η περιοχή που κάποτε ήταν η εξοχή της Αθήνας και λεγόταν Παραδείσια. Εκεί είχε χτιστεί, στις αρχές του 20ου αιώνα, το παλιό εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας Κλωναρίδη, όπου το 1930 πέρασε στα χέρια του ιδρυτή της ελληνικής ζυθοποιίας Φιξ.

Πρόσφατα, πραγματοποιήθηκε και ολοκληρωτική ανάπλαση του πάρκου με 4000 φυτά μεσογειακής χλωρίδας να έχουν φυτευτεί σε 5 διαφορετικές θεματικές ζώνες, όπου καθώς ο επισκέπτης περιηγείται μπορεί να μάθει περισσότερο και να εκπαιδευτεί για τη φύση και το περιβάλλον. Στο κεντρικό σημείο του πάρκου ένα κήπος αφιερωμένος στις αισθήσεις (sensory garden) αποτελείται από φυτά με διαφορετικά χρώματα και υφές φυλλώματος και ανθών τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερα έντονο εποχιακό και βοτανικό ενδιαφέρον, και όπου φυσικά αλλάζουν ανάλογα την εποχή. Ένας ακόμα κήπος στο νότιο τμήμα του πάρκου είναι αφιερωμένος στην ελληνική βιοποικιλότητα με τη φύτευση αειθαλών μεσογειακών θάμνων. Στο δυτικό τμήμα υπάρχουν πλατάνια και πολυετή ποώδη φυτά και θάμνη, ενώ στο ανατολικό τμήμα έχει γίνει αποκατάσταση της επιφάνειας της χλοοτάπητα, ώστε να μπορούν να φιλοξενηθούν υπαίθριες δραστηριότητες μικρών και μεγάλων για αναψυχή, ή ακόμα και για πικ νικ στην πόλη.

Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμα και τα παγκάκια που θα βρείτε στο πάρκο έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς τα έχουν επιληφθεί σπουδαστές καλλιτεχνικής σχολής της πόλης, και έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι το πάρκο μπορεί να λειτουργήσει και ως υπαίθρια γκαλερί.

Ακριβώς απέναντι από το πάρκο Φιξ, υπάρχει το πάρκο Δρακόπουλου, επίσης, ιστορικός χώρος της πόλης, καθώς η ιστορία εδώ ξεκινάει το 19ο αιώνα με την ίδρυση της Βίλας Δρακόπουλου ως εργοστάσιο υφασμάτων. Από το 1921, λοιπόν, που αγοράστηκε μέχρι τη δεκαετία του ‘50 που πέθανε ο ιδιοκτήτης της και σταμάτησε η παραγωγή, και στη συνέχεια δωρίστηκε στον Ερυθρό Σταυρό, κοσμεί την περιοχή με τα νεοκλασικά κτίρια που λειτουργούσαν ως βοηθητικά του εργοστασίου. Από το 1983 και μετά, ο χώρος χαρακτηρίζεται ως κοινόχρηστος πρασίνου και τα κτίρια διατηρητέα, ενώ λίγο αργότερα διαμορφώνεται και ένα πάρκο 6 στρεμμάτων.

Μετά την βόλτα σας στα παραπάνω πάρκα και… στην ιστορία, μπορείτε να πιείτε την μπύρα σας (Fix κατά προτίμηση, τώρα που μάθαμε την ιστορία της) σε κάποια από τα bars των Πατησίων όπως το Λοκαλ, το Strange Fruit ή ακόμα και το ιστορικότερο όλων, το Au Revoir που βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το 1957 και έχουν περάσει από εκεί οι περισσότεροι καλλιτέχνες, ηθοποιοί και τραγουδιστές της χώρας. Μέχρι και ο Frank Sinatra ήπιε κάποτε το ποτό του εδώ.

Διεύθυνση: Πατησίων & Καυταντζόγλου, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Άγιος Ελευθέριος (Πράσινη Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Άλσος Παγκρατίου

Το Άλσος Παγκρατίου είναι πάρκο στο Παγκράτι, από τις πιο δημοφιλείς περιοχής του κέντρου της Αθήνας, με έκταση γύρω στα 30 στρέμματα.

Η φύτευσή του ξεκίνησε με πεύκα το 1908 από την Πριγκίπισσα Σοφία. Αργότερα από τη Φιλοδασική Εταιρία δημιουργήθηκε μέσα στον δεντροφυτεμένο χώρο ένα φυτώριο δασικών δέντρων και θάμνων τα οποία θα μεταφέρονταν για μεταφύτευση σε λόφους της Αθήνας.

Η ιδιωτική εκμετάλλευση του άλσους ξεκίνησε το 1920. Το 1936 το άλσος παραχωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων από τη Φιλοδασική εταιρία και λειτούργησε ως ελεύθερος χώρος αναψυχής. Με την ανάπλαση που έγινε από το Δήμο από το 1937 έως το 1939 το άλσος από την άγρια βλάστηση που είχε έγινε ένα κομμάτι πρασίνου με παρτέρια και λουλούδια, πάπιες, περιστέρια, πέρδικες και παγώνια.

Στο άλσος λειτούργησε και ζωολογικός κήπος πριν την περίοδο της γερμανικής κατοχής ο οποίος καταστράφηκε αργότερα από τους Γερμανούς. Επίσης, κατά την κατοχική περίοδο το άλσος κινδύνευσε να καταστραφεί γιατί οι πολίτες της Αθήνας το χρησιμοποίησαν για την ξυλεία του για τη θέρμανσή τους. Το 1950 ξεκίνησε τη λειτουργία του το θέατρο “Άλσος” το οποίο λειτούργησε μέχρι και τις 19 Μαίου 1974 όταν καταστράφηκε από φωτιά. Για πολλές δεκαετίες το άλσος ήταν πόλος έλξης των κατοίκων του Παγκρατίου καθώς λειτουργούσαν εκτός από το θέατρο, θερινός κινηματογράφος, καφενείο, περίπτερο και παιδική χαρά.

Το 1977 αποφασίστηκε η ανάπλασή του, όπου αποφασίστηκε τελικά η διάθεση του ως κοινόχρηστος χώρος αναψυχής χωρίς κτίσματα εντός του, και το 1981 άρχισαν οι κατεδαφίσεις, και σύντομα ολοκληρώθηκε και η κατασκευή παιδικής χαράς και γήπεδου μπάσκετ.

Πρόσφατα υπήρξε ξανά πρόταση για δημιουργία ενός θεα΄τρου 350 θέσεων, όμως η Συνέλευση Άλσους Παγκρατίου κατάφερε να το κρατήσει ως καθαρό οικοσύστημα όπως άλλωστε είχε χαρακτηριστεί και στο παρελθόν. Η Συνέλευση του Άλσους Παγκρατίου υπάρχει μέχρι και σήμερα και δραστηριοποιείται με διάφορες εκδηλώσεις ψυχαγωγικές, αθλητικές, ενημερωτικές και πολιτισμικές μέσα στο χώρο του Άλσους. Θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφέραμε το γεγονός πώς τη δεκαετία του ’70, ένας από τους πιο διάσημους θαμώνες του άλσους, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ήταν ο διάσημος Έλληνας μουσικός, ο οποίος έχει κερδίσει και όσκαρ, Μάνος Χατζιδάκις. Λίγα μέτρα αποσταση από το άλσος, βρίσκεται μέχρι και σήμερα το αγαπημένο του εστιατόριο όπου σύχναζε «Μαγεμένος Αυλός» το οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα.

Διεύθυνση: Άλσος Παγκρατίου, 116 35, Αθήνα. Είσοδος από οδό Ευτυχίδου ή στην διαστάυρωση των οδών Ευτυχίδου και Σπ. Μερκούρη)
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Ευαγγελισμός (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Αλσος Προμπονά

Το Άλσος Προμπονά βρίσκεται στην περιοχή του Περισσού, ανάμεσα στα Πατήσια και τη Νέα Φιλαδέλφεια. Πρόκειται για ένα μικρό πάρκο περίπου 40 στρεμμάτων, πίσω από το εγκαταλελειμμένο κτίριο της ιστορικής δισκογραφικής εταιρείας Columbia.

Το πάρκο διαθέτει αρκετή βλάστηση, συντριβάνι ενώ υπάρχουν διάδρομοι για περπάτημα και τρέξιμο, παιδική χαρά, και δύο γήπεδα καλαθοσφαίρισης. Επιπλέον υπάρχει και ένα παλιό εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου αλλά και μια μεγάλη εκκλησία προς τιμήν του Αγ. Γεωργίου, των Αγ. Αναργύρων και της Αγ. Φωτεινής.

Το πάρκο, πήρε το όνομά του από γιατρό Δημήτρη Προμπονά ο οποίος καταγόταν από τη Νάξο και κληροδότησε στο δήμο της Αθήνας έκταση 40 περίπου στρεμμάτων. Η περιοχή αυτή κατά τη βυζαντινή περίοδο ήταν νεκροταφείο. Πρωτοκατοικήθηκε γύρω στα 1870 από την οικογένεια του Μιχάλη Αναγνώστου και στη συνέχεια από τις οικογένειες του Σπύρου Σκαρέτζου και του Δημήτρη Διαπούλη

Ο Δημήτριος Προμπονάς γεννήθηκε το 1874 στη Νάξο. Σε ηλικία 16 ετών πήγε για σπουδές στην Αθήνα. Παρά τις μικρές του γνώσεις έγινε βοηθός φαρμακοποιού. Μετά από πολλές στερήσεις κατάφερε να ολοκληρώσει το πανεπιστήμιο. Το 1909 ίδρυσε δικό του φαρμακείο με ορθοπεδικά είδη στην οδό Πειραιώς. Παράλληλα με την εργασία του γράφτηκε στην ιατρική σχολή όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του με επιτυχία. Εξελέγη βουλευτής Κυκλάδων το 1946 με τον συνδυασμό: «Εθνική Πολιτική Ένωση», (κόμμα Βενιζελικών Φιλελευθέρων), λαμβάνοντας 2.007 ψήφους. Απεβίωσε στις 6 Μαΐου 1949 ενώ ήταν εν ενεργεία βουλευτής. Μετά τον θάνατό του κληροδότησε στον δήμο της Αθήνας έκταση 40 περίπου στρεμμάτων, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της περιουσίας του δωρίθηκε στην Πολεμική Αεροπορία, θέτοντας ως μοναδικό όρο στη διαθήκη του να γίνει ένα πάρκο αναψυχής για τους Αθηναίους. Αρχικά ο χώρος αποτελούσε δημοτικό φυτώριο και σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους χώρους πρασίνου. Η μαρμάρινη προτομή του Δημητρίου Προμπονά βρίσκεται στον ομώνυμο κήπο στη Ριζούπολη, όπου ο γιατρός χρησιμοποιούσε για την καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών.

Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι αυτό το πάρκο είναι και ένα από τα πάρκα της Αθήνας αποκλειστικά για σκύλους. Τι σημαίνει αυτό; Υπάρχουν ειδικά παιχνίδια εκτόνωσης των σκύλων, τόσο για το φυσικό κομμάτι, όσο και για το μυαλό τους. Υπάρχει πάντα διαθέσιμο νερό ενώ ειδικά φτυαράκια βρίσκονται εκεί, για να μαζεύουν οι ιδιοκτήτες τις ακαθαρσίες των σκύλων. Έχουμε να κάνουμε δηλαδή με έναν χώρο κοινωνικοποίησης, πλήρως οργανωμένο και ασφαλή, ιδανικό όχι μόνο για σκύλους αλλά και για τους ιδιοκτήτες αφού πρόκειται για ένα περιβάλλον με έντονο το πράσινο στοιχείο. Μάλιστα, στα συγκεκριμένα πάρκα υπάρχει και διαχωρισμός ανάμεσα σε μεγαλόσωμα και μικρόσωμα σκυλιά, ούτως ώστε να είναι όλα υπό έλεγχο.

Η κεντρική είσοδος του Άλσους βρίσκεται επί της οδού Ανθέων, πολύ κοντά από τον σταθμό του τρένου στον Περισσό. Υπάρχει άλλη μία είσοδος, στην πίσω πλευρά της Ριζούπολης, επί της οδού Ερμίππου.

Διεύθυνση: Εράτωνος 2, 11143, Αθήνα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Περισσός
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή

To Μητροπολιτικό Πάρκο στο Γουδή αποτελεί και αυτό έναν από τους μεγάλους, ελεύθερους, δημόσιους χώρους στην Αθήνα: ένα ενιαίο αστικό τοπίο στο οποίο κύριο ρόλο παίζουν τα φυσικά χαρακτηριστικά, η ιστορικότητα του χώρου κι η αρχιτεκτονική αξία των κτισμάτων του.

Πρόκειται για έναν κατάφυτο χώρο έκτασης 49 στρεμμάτων που έχει διαμορφωθεί σε οργανωμένο χώρο αναψυχής και αθλοπαιδιών.

Βρίσκεται αρκετά κοντά στο κέντρο της πόλης μεταξύ των λεωφόρων Μεσογείων, Κατεχάκη και Κηφισίας, ωστόσο έχει διατηρήσει τα χαρακτηριστικά εκείνα που του επιτρέπουν να λειτουργήσει ως άνοιγμα και ως συνέχεια του όρους Υμηττού, ενός από τα δύο μεγαλύτερα βουνά που περιβάλλουν την Αθήνα.

Ένα σύνολο αξιόλογων αρχιτεκτονικά κτισμάτων θυμίζει την παρουσία της «Στρατιωτικής Πόλης Γουδή» που ιδρύθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτούργησε ως τη δεκαετία του ’80. Μάλιστα, στον χώρο αυτό λειτούργησε παλαιότερα το Φθισιατρείο «ΣΩΤΗΡΙΑ». Σήμερα το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Σωτηρία βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα απόσταση, και είναι ένα από τα σημαντικότερα νοσοκομεία της πόλης.

Ο πυρήνας του πάρκου είναι υπό την ιδιοκτησία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, καθώς του ανήκουν τα 550 στρέμματα από την συνολική έκταση. Συγκεκριμένα τα 330 στρέμματα αποτελούν το Άλσος Στρατού, και τα υπόλοιπα περίπου 400 στρέμματα ανήκουν στους δήμους Αθηναίων και Ζωγράφου.

Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει παιδική χαρά με ξύλινες κατασκευές, χώρους αθλητικών εγκαταστάσεων καθώς κι αναψυκτήριο.

Αυτό που κάνει το Πάρκο Γουδή να ξεχωρίζει η εντυπωσιακή υδάτινη διαδρομή που διαθέτει. Έχει τη μορφή ενός μικρού ποταμού που πηγάζει ως καταρράκτης από τη θέση της παιδικής χαράς. Θα τη δεις να καταλήγει στο βόρειο τμήμα στο ύψος του διατηρητέου κτιρίου. Η υδάτινη διαδρομή έχει μήκος περίπου 300 μέτρα ενώ έχουν τοποθετηθεί εκεί επίσης δύο ξύλινες γέφυρες πρόσβασης.

Το Πάρκο Γουδή είναι ένας χώρος που θα σε ξαφνιάσει με τις πολλές εναλλαγές του στο φυσικό τοπίο. Εκεί που συναντάς χαμηλή βλάστηση, ξαφνικά θα βρεις μπροστά σου ψηλά δέντρα. Φυσικά δε λείπουν οι χώροι με γρασίδι για χαλαρές βόλτες όλες τις εποχές του χρόνου.

Διεύθυνση: Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Κατεχάκη (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Κτήμα Συγγρού

Το Κτήμα Συγγρού βρίσκεται στα Βόρεια Προάστια των Αθηνών, μεταξύ των περιοχών Μαρούσι και Κηφισιά. Το 1921 κληροδοτήθηκε από την Ιφιγένειας Α. Συγγρού στην τότε Γεωργική Εταιρεία ΕΓΕ με σκοπό την ίδρυση σχολών κηπουρικής, πτηνοτροφίας, μελισσοκομίας, σηροτροφίας, και κτηνοτροφίας με αποστολή την εκπαίδευση «καλών γεωργών και κηπουρών».

Αποτελεί ένα από τα τελευταία φυσικά δάση του ευρύτερου νομού Αττικής και έχει έκταση περίπου 950 στρέμματα, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους καλυμμένα με χαλέπιο Πεύκη (το κοινό πεύκο), αλλά και αρκετά άλλα είδη δέντρων όπως κουκουναριές, κυπαρίσσια και πλήθος θάμνων και άλλων φυτών. Από τα υπόλοιπα 250 στρέμματα του κτήματος, περίπου 200 είναι διαμορφωμένα για γεωργική χρήση ενώ την υπόλοιπη έκταση καταλαμβάνουν οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών και της Εθνικής Σχολής Αναβρύτων (στην οποία είχε φοιτήσει και ο τέως Βασιλιάς Ελλάδος Κωνσταντίνος Β΄), καθώς και η διατηρητέα έπαυλη του Ανδρέα Συγγρού και ο, επίσης διατηρητέος, ναός του Αγίου Ανδρέα, ο μοναδικός γοτθικού ρυθμού ορθόδοξος ναός. Και τα δύο αυτά κτίσματα είναι έργα του γνωστού αρχιτέκτονα, Ερνέστου Τσίλλερ.

Το Δάσος Συγγρού έχει χαρακτηριστεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και έχουν βρεθεί και αρχαιολογικά ευρήματα που που μαρτυρούν ότι ο χώρος έχει να εξιστορήσει πολλά χρόνια ιστορίας μέχρι και τους προϊστορικούς χρόνους.

Διεύθυνση: Λεωφόρος Κηφισίας 182, Αθήνα, Ελλάδα
Πρόσβαση: Στάση Μετρό ΚΑΤ (Πράσινη Γραμμή)
Ωράριο: Καθημερινά, 07:00 – 22.00,
Μουσείο Μελισσοκομίας: Δευτέρα – Παρασκευή, 09.00 – 14.00
Site: dasosygrou.gr

Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, Ίλιον

Το Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» βρίσκεται στην περιοχή Ίλιον, συνορεύοντας με τους Δήμους Αγίων Αναργύρων και Καματερού. Είναι το μεγαλύτερο πάρκο της Αθήνας, συνολικής έκτασης περίπου 1.200 στρεμμάτων. Ενδεικτικά, για να καταλάβουμε το μέγεθος του, να πούμε ότι το Hyde Park του Λονδίνου έχει έκταση 1.420 στρέμματα και το Central Park στη Νέα Υόρκη 3.410 στρέμματα.

Εντός του πάρκου είναι κυρίαρχο το υγρό στοιχείο με τις 6 τεχνητές λίμνες, αλλά και το τεχνητό κανάλι που τις συνδέει, όπως και η πλούσια χλωρίδα και πανίδα του πάρκου που το καθιστούν μοναδικό σε όλη την πόλη.

Από το 2005 στο Πάρκο Τρίτση δραστηριοποιείται συστηματικά, κυρίως με δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ), η οποία είχε εντοπίσει τη σπουδαιότητα του πάρκου για τα άγρια πουλιά από τη δεκαετία του 1990, ως μία «όαση» εντός αστικού ιστού και ειδικά τα μεταναστευτικά πουλιά την έχουν μεγάλη ανάγκη, ως σταθμό ανάπαυσης στο μεγάλο ταξίδι τους. Κατά την περίοδο 1993-2017, η Ορνιθολογική έχει παρατηρήσει στο πάρκο 198 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων και 12 που είναι ξενικά και δεν εμφανίζονται στην Ελλάδα, γεγονός που σημαίνει ότι είτε δραπέτευσαν από αιχμαλωσία και βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στην περιοχή, είτε ελευθερώθηκαν-αφέθηκαν από ιδιώτες. Ένα από αυτά, ο Ευπατρίδης Ψιττακίσκος Psittacula eupatria, ένα είδος εξωτικού παπαγάλου, αναπαράγεται τα τελευταία χρόνια εντός του Πάρκου, όπου και διατηρεί πλέον έναν μικρό πληθυσμό.

Η Ιστορία του Πάρκου:

Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία του πάρκου, η οποία ξεκινάει τον 19ο αιώνα όπου η περιοχή που βρίσκεται σήμερα το πάρκο ήταν τούρκικο τσιφλίκι. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, και συγκεκριμένα το 1833 ο γαιοκτήμονας Ιωάννης Παπαθεοδώρου Λεφάκης από την Άνδρο αγόρασε την έκταση και έφτιαξε το πρώτο του κτήμα 300 στρεμμάτων, εκεί ακριβώς που βρίσκεται σήμερα ο Πύργος Βασιλίσσης. Αργότερα, το κτήμα αυτό πωλήθηκε σε Άγγλους γαιοκτήμονες, ενώ το 1848 το αγόρασε η Βασίλισσα Αμαλία η οποία μετά από επίσκεψή της είχε ενθουσιαστεί και αποφάσισε να το αξιοποιήσει, αγοράζοντας και τις γύρω εκτάσεις και μέχρι το 1861 τα 300 στρέμματα είχαν γίνει 2.500, και είχε δημιουργηθεί ήδη ένα πρότυπο αγρόκτημα εκείνης της εποχής χιλιάδες οπωροφόρα δένδρα, 3.700 μουριές, πολλά στρέμματα φιστικιές, περίπου 180 στρέμματα αμπέλια, χιλιάδες ελαιόδεντρα, σπάνιες ποικιλίες καλλωπιστικών φυτών από χώρες του εξωτερικού, καλλιέργειες με βαμβάκι, καλαμπόκι, τριφύλλι, βρώμη, βρίζα, πατάτες, κουκιά, φασόλια, 40 αγελάδες καλής ράτσας από την Αγγλία, την Ελβετία και το Ολδεμβούργο, πτηνά από τις Ινδίες και την Αφρική, πρόβατα μερινός, χοιρίδια, αραβικά άλογα, ενώ λέγεται επίσης ότι η βασίλισσα έφερε και καμηλοπαρδάλεις! Τα κτίρια που κατασκευάστηκαν και κάποια υπάρχουν μέχρι σήμερα χρησιμοποιήθηκαν ως στάβλοι και ως οικίες των εργατών.

Πύργος Βασιλίσσης.

Ο σημερινός «Πύργος Βασιλίσσης» γοτθικού ρυθμού εγκαινιάστηκε το 1854. Εκτός από την εντυπωσιακή είσοδο που ορθώνεται με την μορφή κάστρου με επάλξεις και μικρότερους πύργους σε βαθμιδωτή διάταξη, ξεχωρίζει και η κεντρική αίθουσα για τον περίτεχνο διάκοσμό της με τους γαλάζιους τοίχους, τη χρυσή γεωμετρική διακόσμηση, το ξύλινο πάτωμα από διαφορετικά είδη ξύλου, τα μικροέπιπλα και τα φωτιστικά γοτθικού ρυθμού. Ο κήπος του είναι καταπράσινος, με φοίνικες, αγάλματα ρομαντικού ύφους, σαρκοφάγους κι ένα συντριβάνι. Σήμερα, ο Πύργος έχει συντηρηθεί και βρίσκεται σε άριστη κατάσταση, ενώ είναι και επισκέψιμος κατόπιν ραντεβού για ξενάγηση.

Η συγκεκριμένη τοποθεσία που βρίσκεται το πάρκο λέγεται αλλιώς «Επταλοφος», λόγω ενός τεχνητού λοφίσκου που είχαν δημιουργήσει ο Όθωνας και η Αμαλία, και στους υπόλοιπους έξι φυσικούς λοφίσκους που υπήρχαν έδωσαν τα ονόματα Αργοναυτών: Ιάσων, Πολυδεύκης, Κάστωρ, Θησέας, Ηρακλής, Ορφεύς, Πηλεύς

Από το 1863 όπου έγινε η έξωση του Όθωνα, το κτήμα δεν περνάει και τις καλύτερες μέρες του μέχρι που πέρασε στα χέρια του ζεύγους Ιωάννη Βαπτιστή Σερπιέρη και Πηνελόπης Λιδωρίκη που προσπάθησαν να το ξαναζωντανέψουν. Όμως, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τους διέκοψε τα σχέδια τους και τελικά κατά τη διάρκεια του πολέμου Ναζί εγκαταστάθηκαν εκεί. Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου και την Απελευθέρωση, το κτήμα περνάει στο Δημόσιο παραχωρώντας τις εκτάσεις σε διάφορους δημόσιους οργανισμούς όπως το Ίδρυμα Αποκατάστασης Αναπήρων, σήμερα Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης, στο Κέντρο Βρεφών Μητέρα, σήμερα Κέντρο Προστασίας του Παιδιού Αττικής, καθώς και στο Ίδρυμα Προστασίας και Αποκατάστασης Παίδων και Νέων με νοητική Υστέρηση η Θεοτόκος. Το 1993 παίρνει την σημερινή νομική μορφή και ξεκινάει να δημιουργείται το σημερινό Πάρκο Τρίτση.

Ιερός Ναός Αποστόλου Παύλου

Εντός του Πάρκου Τρίτση βρίσκεται ένας ιερός ναός ξεχωριστής αξίας και σημασίας: Πρόκειται για τον Ιερό Ναό Αποστόλου Παύλου, που κατασκευάστηκε το 1958, υπό την επίβλεψη του σπουδαίου αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, στα τότε βασιλικά κτήματα. Πρόκειται για ένα πετρόκτιστο ναΐδριο, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και αισθητική αξία, ένα έργο στο οποίο αρχιτέκτονας ήταν ο συνεργάτης του Πικιώνη, Θανάσης Κουτσογιάννης, ενώ όλες οι αγιογραφίες είναι του Φώτη Κόντογλου. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 22 Ιουνίου 1960.

Διεύθυνση: Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης, Σπύρου Μουστακλή 23, Ίλιον, 131 22
Πρόσβαση: Σταθμός Προαστιακού Πύργος Βασιλίσσης
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες
Site: parkotritsis.gr

Βοτανικός Κήπος Διομήδους

Ο Βοτανικός Κήπος βρίσκεται στο Χαϊδάρι, σε απόσταση 8 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας και καταλαμβάνει μια έκταση 1860 στρεμμάτων, στις Βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω. Η καλλιεργημένη και επισκέψιμη περιοχή του Κήπου βρίσκεται στο δυτικό τμήμα.

Τα 200 περίπου από τα 1.860 στρέμματα του Κήπου είναι καλλιεργημένα και φιλοξενούν περισσότερα από 4.000 είδη φυτών. Είναι χωρισμένα στα εξής τμήματα: Δενδρώνας, Ανθώνας, Φαρμακευτικά φυτά, Ιστορικά φυτά, Συστηματικό τμήμα, Οικονομικά φυτά, Θερμοκήπιο, Φυτώριο

Στα όρια του Κήπου συναντάμε ένα από τα αρχαιότερα δάση χαλεπίου πεύκης (Pinus halepensis) της Αττικής με φυσικό υπόροφο από σκίνα (Pistacia lentiscus), πουρνάρια (Quercus coccifera) και άλλα είδη. Μεγάλο τμήμα του Κήπου καλύπτεται επίσης από δάσος χαλεπίου πεύκης (Pinus halepensis) “εμπλουτισμένου”, μετά από αναδάσωση, με τραχεία πεύκη (Pinus brutia) και κυπαρίσσια (Cupressus sempervirens s.l.). Σημαντικής έκτασης είναι οι θαμνότοποι και οι φρυγανότοποι με λαδανιές (Cistus spp.), αστοιβές (Sarcopoterium spinosum), ασφάκες (Phlomis fruticosa), γαλαστοιβές (Euphorbia acanthothamos), θυμελαίες (Thymelaea spp.) ), θυμάρια (Thymbra capitata), θρούμπια (Satureja thymbra), γεμάτοι την άνοιξη με ολάνθιστα μονοετή φυτά και γεώφυτα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χασμοφυτική χλωρίδα στους ασβεστολιθικούς βράχους των λόφων. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από τη βραχόφιλη καμπανούλα, που ενδημεί στους λόφους γύρω από την Αθήνα και στα γειτονικά νησιά (Campanula celsii subsp. celsii), από την ελληνική φριτιλλάρια (Fritillaria graeca), από τα πολλά φθινοπωρινά ελληνικά κυκλάμινα (Cyclamen graecum), από τα φθινοπωρινά και χειμωνιάτικα «κρινάκια» (Sternbergia lutea, Crocus cancellatus subsp. mazziaricus, Crocus laevigatus, Crocus cartwrightianus, Colchicum atticum), αλλά και από το πλήθος των Ορχεϊδών (Himantoglossum robertianum, Ophrys spp., Orchis spp., Serapias spp.).

Ο Βοτανικός Κήπος έχει, επίσης, χαρακτηριστεί ως καταφύγιο άγριας ζωής. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι οργανισμοί που ζουν εκεί προστατεύονται, τόσο αυτοί όσο και το περιβάλλον τους, έτσι ώστε να διατηρούνται, να αναπαράγονται και να διατηρούν το οικοσύστημα στην φυσική του ισορροπία. Στον Κήπο θα δει κανείς αλεπούδες, λαγούς, κουνάβια, πέρδικες, γκιώνηδες, κουκουβάγιες, χελώνες, βατράχους αλλά και αρκετά είδη ψαριών του γλυκού νερού, έντομα κ. ά. Τα ζώα αυτά ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον και διατηρούνται σε κάποιους αριθμούς μέσα από μηχανισμούς ανταγωνισμού που τελικά οδηγούν στην οικολογική ισορροπία. Αυτή την ισορροπία που ο άνθρωπος έχει διαταράξει σε όλο τον Πλανήτη και οι επόμενες γενεές θα υποστούν της συνέπειες της αλόγιστης παρέμβασης και της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι να διατηρήσουμε ένα αδιατάρακτο οικοσύστημα, ένα θύλακα άγριας ζωής, όπως είναι ο Κήπος, μέσα στον αφιλόξενο αστικό ιστό που τον περιβάλλει. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν επιτρέπεται η είσοδος κατοικίδιων ζώων στον Κήπο. Πέραν του ότι, οι κατοικίδιοι φίλοι μας κινδυνεύουν από ασθένειες ή παράσιτα που κυκλοφορούν ευρύτατα μεταξύ των άγριων ζώων, υπάρχει το ενδεχόμενο να επηρεάσουν το φυσικό οικοσύστημα με τρόπος που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί.

Σε χώρο του Κήπου, δίπλα από την Κεντρική Είσοδο, λειτουργεί ένα καλαίσθητο κυλικείο. Στις πολύ προσεγμένες ξύλινες, δασικές εγκαταστάσεις, το έμπειρο προσωπικό του Κυλικείου μπορεί να προσφέρει στους φίλους του Κήπου καφέ, γλυκά, παγωτά, αναψυκτικά και ποτά, ελαφρά σνακς και άλλα εδέσματα. Ό,τι χρειάζονται δηλαδή για να προσθέσουν μια επιπλέον ευχάριστη νότα στην επίσκεψή τους.

Το Κυλικείο λειτουργεί από το πρωί, με την έναρξη της εισόδου των επισκεπτών στον Κήπο, και συνεχίζει την λειτουργία του και τις βραδινές ώρες, ανάλογα με την εποχή. Όμως, όταν ο Κήπος είναι κλειστός για τους επισκέπτες, οι θαμώνες του Κυλικείου θα πρέπει να περιορίζονται στον χώρο γύρω από αυτό.

Ο Βοτανικός Κήπος “Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους” είναι χώρος που έχει ως κύριο σκοπό την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, κυρίως μαθητών και άλλων οργανωμένων ομάδων, καθώς και την Eπιστημονική έρευνα που διεξάγεται στο σύνολο της έκτασής του από το Eπιστημονικό του προσωπικό και συνεργαζόμενους από την Ελλάδα και το εξωτερικό φορείς. Δέχεται και περιορισμένο αριθμό μεμονωμένων επισκεπτών ελεγχόμενα, καθόσον οι υπηρεσίες πάρκου δεν είναι στους σκοπούς του. Είναι κυρίως χώρος επίσκεψης και όχι “βόλτας”. Για να μπορέσετε να εισέλθετε γρήγορα και χωρίς καθυστερήσεις, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε από πριν την ιστοσελίδα του και να έχετε ήδη πάρει το μηδενικής αξίας εισιτήριο.

Διεύθυνση: Ιερά Οδός 403, Χαϊδάρι, 124 61
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Αγία Μαρίνα (Μπλε Γραμμή)
Ωράριο: 09.00 μέχρι τη δύση του ήλιου
Site: diomedes-bg.gr

Αισθητικό Δάσος Υμηττού (Καισαριανής & Βύρωνα)

Το Αισθητικό δάσος Καισαριανής βρίσκεται στη δυτική πλευρά του όρους Υμηττός, στην Αττική, και συνορεύει προς βορρά, ανατολικά και νότια με τις βραχώδεις πλαγιές του Υμηττού και στα δυτικά με την Πανεπιστημιούπολη Αθηνών και τους δήμους Καισαριανής και Βύρωνα. Η συνολική έκταση του δάσους είναι 4.460 στρέμματα.

Η μεγάλη αναδασωτική προσπάθεια της Φιλοδασικής σε συνδυασμό με την αναστήλωση της Μονής Καισαριανής, είχε ως σκοπό τη δημιουργία ενός αρμονικού συνόλου φύσης και πολιτισμού και ταυτόχρονα την προστασία των εδαφών και της αυτοφυούς βλάστησης της περιοχής, την αισθητική βελτίωση του περιβάλλοντος και την προσφορά ενός χώρου για την αναψυχή των κατοίκων της πρωτεύουσας.

Το Αισθητικό δάσος Καισαριανής απλώνεται από την άκρη της πόλης μέχρι τις βραχώδεις πλαγιές του Υμηττού στα 760 μέτρα υψόμετρο. Στην περιοχή κυριαρχούν οι μέτριες και οι ισχυρές κλίσεις (30% – 65%), και το ανάγλυφο είναι έντονο και κατακερματισμένο με πολλές λοφώδεις εξάρσεις. . Το δάσος διασχίζουν τα ρεύματα του Ηριδανού και του Κουταλά με διεύθυνση από την ανατολή προς τη δύση με ελάχιστη έως μηδενική παροχή.

Οι αναδασωτικές επεμβάσεις στο σύνολο του Αισθητικού Δάσους είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μωσαικού βλάστησης όπου κυριαρχεί το πεύκο (τραχεία πεύκη) σε αμιγείς συστάδες ή σε ανάμειξη με κυπαρίσσι και με πλατύφυλλα είδη όπως κουτσουπιά, χαρουπιά και χνοώδη δρυ. Στις βραχώδεις περιοχές υπάρχει το πεύκο μαζί με πουρνάρι και αγριελιά. Το μωσαικό συμπληρώνουν ενότητες με ιδιαίτερη φυσιογνωμία (σε περιορισμένη έκταση) όπως ο “ιστορικός ελαιώνας”, ο διπλανός του κυπαρισσώνας, οι ευκάλυπτοι κυρίως στα νότια του νεκροταφείου Καισαριανής, η παραρεμμάτια βλάστηση κ.α.

Το μωσαικό της βλάστησης (τεχνητώς δημιουργημένης ή φυσικής) προσδίδει μιά ιδιαίτερη φυσιογνωμική ποικιλία στην περιοχή που αντικατοπτρίζει παράλληλα και την ποικιλία των διαφόρων βιοτόπων. Το μωσαικό της βλάστησης καθιστά την περιοχή ξεχωριστή από τις γειτονικές της και περισσότερο προσιτή σε χειρισμούς της βλάστησης με σκοπό, εκτός από την οικολογική προσφορά, και την αισθητική ανάδειξη του χώρου. Η ποικιλία αυτή που είναι αποτέλεσμα των χειρισμών της Φιλοδασικής, κάτω από κανονικές συνθήκες θα εξακολουθήσει να υπάρχει και να αναδεικνύεται με επιμέρους διαφοροποιήσεις.

Οι γεωλογικοί σχηματισμοί που συναντώνται στην περιοχή είναι το κατώτερο και το ανώτερο μάρμαρο και οι σχιστόλιθοι Καισαριανής. Είναι χαρακτηριστική μάλιστα η επαφή τους στην πλαγιά της Καλοπούλας. Στο δυτικό άκρο της περιοχής συναντώνται ημιμεταμορφωμένα πετρώματα και νέες και παλιές αποθέσεις συνιστάμενες από κροκάλες, λατύπες, άμμους και αργίλους σε ποικίλη αναλογία. Τα εδάφη που σχηματίζονται πάνω σ’αυτά τα πετρώματα είναι κατά πλειοψηφία σκελετικά, πετρώδη και αβαθή, λόγω της έντονης υποβάθμισης που είχε υποστεί η βλάστηση κατά το παρελθόν.

Η ευρύτερη περιοχή λόγω της ποικιλίας βιοτόπων που παρουσιάζει, είναι σημαντική για την ορνιθοπανίδα και ιδιαίτερα για τα μικρότερα είδη πουλιών (π.χ. στρουθιόμορφα). Από τα είδη που έχουν παρατηρηθεί στον Υμηττό, πολλά φωλιάζουν, ξεχειμωνιάζουν ή εμφανίζονται μόνιμα ή περιστασιακά στην περιοχή. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής: Νησοπέρδικα (Alectoris chucar) , δεκαοχτούρα (Streptopelia decaocto), τρυγόνι (Streptopelia turtur), κούκος (Cuculus canorus), κουκουβάγια (Athene noctua), κατσουλιέρης (Galerida cristata), κοκκινολαίμης (Erithacus rubecula), κότσυφας (Turdus merula), κοκκινούρης (Phoenicurus ochruros), αηδόνι (Luscinia megarynchos), ελατοπαπαδίτσα (Parus ater), καλόγερος (Parus major), καρακάξα (Pica pica), σπιτοσπουργίτης (Passer domesticus), σπίνος (Fringilla coelebs), φλώρος (Carduelis chloris).

Στην περιοχή έχουν παρατηρηθεί τα θηλαστικά: αλεπού (Vulpes vulpes), λαγός (Lepus europeus) και σκαντζόχοιρος (Erinaceus europeus) και ένα είδος νυχτερίδας και τα ερπετά: πράσινη σαύρα (Lacerta trilineata), σπιτόφιδο (Elaphe situla), σαίτα (Coluber najatum), οχιά (Vipera ammodytes) και η χελώνα Testudo marginata.

Τι μπορεί να κάνει ο επισκέπτης

Η περιοχή του Αισθητικού δάσους προσφέρεται για την άσκηση ελαφρών δραστηριοτήτων αναψυχής όπως είναι:

Πεζοπορία στους δρόμους, τους πεζοδρόμους και τα μονοπάτια της περιοχής.
Αθληση, ατομική ή ομαδική (χωρίς τη χρήση οργάνων και υποδομής)
Ανάπαυση σε διάφορες ειδικά διαμορφωμένες θέσεις.
Απόλαυση θέας από διάφορα υψηλά σημεία και θέσεις θέας της περιοχής.
Ποδηλασία στους δασικούς δρόμους.
Επίσκεψη στις Μονές Καισαριανής, Αγ.Ιωάννη Θεολόγου και Αγ.Γεωργίου Κουταλά και στα μνημεία του λόφου Ταξιαρχών και της Ανάληψης.
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες, σχολικές και άλλες, σχετικές με το φυσικό περιβάλλον και ειδικά με τη βλάστηση και τη χλωρίδα του Υμηττού.
Διάφορες μεμονωμένες δραστηριότητες ήπιας μορφής.
Οργανωμένες ξεναγήσεις στον Βοτανικό Κήπο της ΦΕΑ

Το Αισθητικό δάσος φιλοξενεί αξιοθέατα όπως η Μονή Καισαριανής, οι εκκλησίες του Αγ.Μάρκου και των Ταξιαρχών, το ξωκλήσι της Ανάληψης, τα μοναστήρια του Αγ.Ιωάννη Προδρόμου και του Αγ.Γεωργίου Κουταλά και άλλα αξιοθέατα (π.χ. Μονή Αστερίου) που για την επίσκεψή τους είναι υποχρεωτική η διέλευση από το Αισθητικό δάσος. Οι χώροι που περιβάλλουν τα αξιοθέατα αυτά αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη βαρύτητα δεδομένου ότι αποτελούν σημεία έντονης πίεσης από τους επισκέπτες. Η φροντίδα της βλάστησης εγγυάται τόσο τη διατήρηση και προστασία του φυσικού πόρου όσο και τη διαρκή δυνατότητα της περιοχής να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κοινού για αναψυχή

Διεύθυνση: Δερβενακίων 92, Βύρωνας, 162 32
Πρόσβαση: Λεωφορείο 224 από το Σύνταγμα
Ωράριο: Ανοιχτό 24 ώρες

Άλσος Κηφισίας

Δημιουργήθηκε το 1885 όταν ο Σιδηρόδρομος Αττικής αποφάσισε να προχωρήσει στην επέκταση της γραμμής έως την Κηφισιά και, παράλληλα, να συμβάλει στην ανάπλαση της περιοχής ως αντισταθμιστικό όφελος για τους κατοίκους.

Εκείνοι συχνά τρόμαζαν με την εμφάνιση και τον θόρυβο που έκανε η μηχανή του ατμοκίνητου τότε σιδηροδρόμου. Η εταιρεία λοιπόν αγόρασε μια έκταση ανάμεσα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό και τον Πλάτανο που ανήκε στον εύπορο Κωνσταντινουπολίτη έμπορο Στέφανο Γεωργαντά, και αντικατέστησε τα αμπέλια και τα χοιροστάσια που υπήρχαν εκεί με το Άλσος. Φυτεύτηκαν ψηλοί φοίνικες, δημιουργήθηκαν χαλιά από λουλούδια και διαμορφώθηκε ολόκληρος ο χώρος με βάση ευφάνταστα σχέδια γαλλικού ρυθμού.

Όλα μαζί έκαναν την περιοχή αγνώριστη. 25 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης μετατράπηκαν στο σημερινό κόσμημα της περιοχής, το Άλσος της Κηφισιάς. Πολλοί διακεκριμένοι πολίτες της Αθηναϊκής ζωής κατέφθαναν με το τρένο κάθε απόγευμα, απλώς για να απολαύσουν το παγωτό τους στο ζαχαροπλαστείο του Άλσους. Ανάμεσά τους ο Βενιζέλος, ο Δροσίνης, ο Δηλιγιάννης, ο Μπενάκης.

Το Άλσος έχει σχεδιαστεί με βάση την τεχνοτροπία της Γαλλικής Σχολής, στην οποία επικρατεί η συμμετρία και οι ευθείες γραμμές στον σχεδιασμό και τη φύτευση. Φοίνικες, χαλιά από λουλούδια και πολύ πράσινο συνέθεσαν το σκηνικό. To άλσος προτείνεται σε οικογένειες με παιδιά και αποτελεί ένα ιδιαίτερα ασφαλές περιβάλλον για παιχνίδι. Τα μονοπάτια που μπορεί να ακολουθήσει κανείς είναι 3, με τα παρακλάδια τους, ενώ συντριβάνια, κιόσκια, βρύσες, παγκάκια και πλατείες στολίζουν κομψά τον χώρο, προσδίδοντάς του ζωντάνια. Τα κτήρια που συναντά κανείς μέσα στο Άλσος είναι βαμμένα πράσινα, για να εναρμονίζονται με τον χώρο.

Επίσης, κάθε χρόνο από το 1937, διοργανώνεται την άνοιξη στο Άλσος η Ανθοκομική Έκθεση Κηφισιάς. Ένας θεσμός που γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.

Διεύθυνση: Θεοδ. Δηληγιάνη 11, Κηφισιά, 145 61
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Κηφισιά (Πράσινη Γραμμή)
Ωράριο: 09.30 – 23.00

Άλσος Νέα Σμυρνης

Το Άλσος Νέας Σμύρνης είναι ένας «πνεύμονας» πρασίνου που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ’20. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα που υπάρχουν σε δήμους της Αττικής, με έκταση 50.000 τ.μ. και περιβάλλεται από κεντρικούς δρόμους της πόλης:

Ο χώρος που καταλαμβάνει σήμερα το Άλσος, είχε ήδη προβλεφθεί γι’ αυτήν τη χρήση από το αρχικό σχέδιο της πόλης το 1924, αποτελώντας το πρώτο έργο του οικισμού. Πριν την εγκατάσταση των προσφύγων, ο χώρος ανήκε σε Πλακιώτες κτηματίες και, σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν καλυμμένος από αμυγδαλιές και ευκαλύπτους, ενώ τη βόρεια και τη νότια πλευρά του διέσχιζαν δύο μεγάλα ρέματα. Το 1926, ο χώρος χωρίστηκε με συρματόπλεγμα και άρχισε η φύτευσή του βάσει σχεδίου, που είχε συνταχθεί από το Υπουργείο Συγκοινωνιών.

Σήμερα, αποτελείται από δέντρα δασικά (χαλέπιος πεύκη, κουκουναριά, πεύκη τύπου Θάσου, κυπάρισσος κλπ.), σε ποσοστό περίπου 20% και δέντρα καλλωπιστικά, σε ποσοστό σχεδόν 20%, ενώ το 60% του φυτικού δυναμικού του αποτελείται από κωνοφόρα. Το φυτικό υλικό του Άλσους χαρακτηρίζεται σχεδόν από μονοκαλλιέργεια και ξηρόφυτο πράσινο φυτεμένο σε πολύ μεγάλη πυκνότητα, αν και, τα τελευταία χρόνια, ο ξηροφυτικός χαρακτήρας έχει αλλοιωθεί, λόγω αρδεύσεως με αυλάκια. Η αρχιτεκτονική του Άλσους συμπληρώνεται από δύο συντριβάνια, ενώ ολόκληρη η έκτασή του καλύπτεται από περίφραξη με σιδερένια κιγκλιδώματα.

Παλαιότερα, το Άλσος φιλοξενούσε, σε ειδικούς χώρους, ένα ζευγάρι παγώνια, μία αλεπού και άλλα ζώα. Σήμερα, εντός του χώρου, βρίσκονται περιστερώνες συνολικής επιφάνειας 60μ., στους οποίους φιλοξενούνται εκατοντάδες περιστέρια. Τα πτηνά (κότσυφες, δεκαοχτούρες, σπουργίτια κλπ.) αποτελούν το βασικό τμήμα της πανίδας του Άλσους.

Στο χώρο δεν υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις, ωστόσο σε καθημερινή βάση, λειτουργεί η παιδική χαρά. Οι περιμετρικοί διάδρομοι χρησιμοποιούνται για άθληση, ασκήσεις και τζόκιν από μεμονωμένα άτομα και από αθλητές σωματείων της πόλης, ενώ ολόκληρη η περίμετρός του καλύπτεται από ποδηλατοδρόμιο.

Εντός του Άλσους λειτουργεί κυλικείο και υπάρχει ένα ανοιχτό θέατρο με σκηνή, χωρητικότητας 2.500 ατόμων περίπου, παρασκήνια, αποδυτήρια, υπαίθριο σκάκι και εγκατάσταση κέντρου περιβαλλοντικής ενημέρωσης, στο οποίο γίνονται μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις τους καλοκαιρινούς μήνες κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ της περιοχής. Συνήθως με ελεύθερη ή πολύ χαμηλή είσοδο. Κατά καιρούς, στο Άλσος, έχουν πραγματοποιηθεί και εκθέσεις βιβλίου.

Η πρώτη εκδήλωση στο Άλσος αναφέρεται το 1937 και συγκεκριμένα, το διήμερο 21-22 Αυγούστου, όταν η ερανική επιτροπή της Αγίας Φωτεινής οργάνωσε αγροτική γιορτή, που περιελάμβανε χορούς, σμυρναϊκό πανηγύρι και φαγητό. Διατέθηκαν τότε 6.500 εισιτήρια και τα έσοδα πήγαν στην ανέγερση του Ναού. Η γιορτή αυτή στο Άλσος της Νέας Σμύρνης καθιερώθηκε ως ετήσιος θεσμός, ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της πολιτιστικής ζωής της πόλης.

Την περίοδο 1941-1944, το χώρο του Άλσους κατέλαβαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Μεταπολεμικά, εκεί διεξήχθησαν πολλές φορές πρωταθλήματα ανώμαλου δρόμου, όπως το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ανώμαλου Δρόμου Ανδρών 1945, πολλά πανελλήνια γυναικών, περιφερειακά πρωταθλήματα Αττικής, καθώς και ο λαϊκός ανώμαλος δρόμος, στη μνήμη Κώστα Κοτζιά, που διοργάνωνε, επί πολλά χρόνια, ο Πανιώνιος.

Τον Ιούνιο του 1992, στο θεατράκι του Άλσους λειτουργεί, για πρώτη φορά, ο δημοτικός κινηματογράφος “ΣΙΝΕ ΑΛΣΟΣ”. Ο θερινός κινηματογράφος λειτούργησε ως το 2006, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Από το 2002 και μέχρι το 2009, κάθε άνοιξη γινόταν «Φεστιβάλ Καραγκιόζη», σε συνεργασία με τον Μάνθο Αθηναίο, με την παρουσία σημαντικών δημιουργών του Θεάτρου Σκιών και τη συνοδεία ορχήστρας λαϊκών οργάνων. Η εκδήλωση συνεχίστηκε μέχρι το θάνατο του Μάνθου Αθηναίου. Το 2006, η πρόχειρη κατασκευή αντικαταστάθηκε από μόνιμη σκηνή. Το έτος αυτό ξεκίνησε ένα εκτεταμένο έργο ανάπλασης του Άλσους, που ολοκληρώθηκε το 2007. Με την ανάπλαση, το Άλσος μεταμορφώθηκε σε ένα νέο αστικό χώρο πρασίνου, περιπάτου, αναψυχής και πολιτισμού, φιλικό στο περιβάλλον, αφού τα υλικά της ανάπλασης ήταν η πέτρα, το χώμα και το ξύλο.

Υπάρχουν πέντε είσοδοι πολιτών, δύο είσοδοι τροχοφόρων και τρεις είσοδοι ΑΜΕΑ. Πρόσβαση στο Άλσος υπάρχει μέσω διαφόρων μέσων μαζικής μεταφοράς, όπως τραμ, λεωφορεία και τοπική δημοτική συγκοινωνία.

Διεύθυνση: Άλσος Νέας Σμύρνης, Νέα Σμύρνη, 171 21
Πρόσβαση: Τραμ T6, Στάση Αιγαίου
Ωράριο: 06.00 – 01.00
Site: neasmyrni.gr/alsos-neas-smyrnis

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος – Πάρκο Σταύρος Νιάρχος

Ένας δημόσιος χώρος, με ελεύθερη πρόσβαση και διαπλαστική συμμετοχή του κοινού σε ένα πλήθος πολιτιστικών, εκπαιδευτικών, αθλητικών, περιβαλλοντικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων και δράσεων. Περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, ένα από τα μεγαλύτερα σημεία πρασίνου στην Αθήνα, καλύπτοντας μια έκταση 210 στρεμμάτων. Το ΚΠΙΣΝ δημιουργήθηκε με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το οποίο με την ολοκλήρωση του έργου το παρέδωσε στην Ελληνική Πολιτεία. Η ΚΠΙΣΝ Mονοπρόσωπη Α.Ε. είναι κοινωφελής οργανισμός και έχει ως σκοπό τη συντήρηση, λειτουργία και διαχείριση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, ενώ παράλληλα έχει αναπτύξει τον δικό της προγραμματισμό πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και αθλητικών εκδηλώσεων. Εποπτεύεται από το Υπουργείο Οικονομικών.

Το Πάρκο
Η έκταση του πάρκου Στάυρος Νιάρχος είναι περίπου 210 εκτάρια και καταλαμβάνει το 85% της συνολικής έκτασης του Πολιτιστικού Κέντρου Σταύρος Νιάρχος. Φιλοξενεί μια πληθώρα φυτικών ειδών όπως ελιές, σχίνα, κουμαριές, χαρουπιές, κουτσουπιές, δάφνες, κυπαρίσσια αλλά και μια πολύ μεγάλη ποικιλία ελληνικών αυτοφυών αρωματικών φυτών. Η επιλογή των φυτών έγινε ώστε να εναλλάσσεται η εποχική ανθοφορία και να δημιουργούνται ενδιαφέροντες χρωματισμοί ή υφές και περιλαμβάνει 16 είδη δέντρων, 161 είδη θάμνων και μία ποικιλία από αγρωστώδη και βολβούς. Κάθε μήνας φέρνει ένα νέο χρώμα και κάθε εποχή προβάλλει ένα διαφορετικό συνδυασμό από άνθη και φυλλώματα. Στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος έχουν ήδη εμφανιστεί και διαφορετικά είδη πουλιών που είτε ξεχειμωνιάζουν είτε σταθμεύουν κατά την αποδήμησή τους.

Λαβύρινθος
Ο Λαβύρινθος του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος. Φυτεμένος με γρασίδι και περιστοιχισμένος από ελιές, αποτελεί έναν κυκλικό, καταπράσινο χώρο ηρεμίας, τον οποίο οι επισκέπτες συναντούν ακολουθώντας τα Δυτικά Μονοπάτια. Αυτά τα φυσικά χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την τοποθεσία του, σε ένα σχετικά πιο απομονωμένο και ταυτόχρονα υπερυψωμένο σημείο του Πάρκου, συνθέτουν το ιδανικό περιβάλλον για απόδραση από τους βιαστικούς ρυθμούς της καθημερινότητας. Σε αντίθεση με τους τρισδιάστατους λαβύρινθους που στόχος τους είναι ο αποπροσανατολισμός, στο μονοδιάστατο λαβύρινθο του ΚΠΙΣΝ υπάρχει μόνο ένα μονοπάτι που οδηγεί προς το κέντρο. Ο Λαβύρινθος καλεί τους επισκέπτες να περιπλανηθούν μέσα του και να σταματήσουν για λίγο το χρόνο.

Λαχανόκηπος
To 2017 o Λαχανόκηπος δημιουργήθηκε ως ένα σημείο του Πάρκου που χρησιμοποιείται τόσο για την αστική καλλιέργεια βιολογικών λαχανικών όσο και για την εκπαίδευση παιδιών και ενηλίκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αγαπημένο πρόγραμμα για παιδιά Μικροί κηπουροί, το οποίο συστήνει στα παιδιά τη χλωρίδα του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, τα ευαισθητοποιεί σχετικά με την σημασία των χώρων πρασίνου στην καρδιά μιας πόλης και τα μυεί στην έννοια της βιωσιμότητας, μέσα από κινητικές δραστηριότητες, πρακτική κηπουρική και παιχνίδια ρόλων που προάγουν την προστασία του περιβάλλοντος.

Ξέφωτο
Το Ξέφωτο είναι η καρδιά του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος. Aκριβώς στο κέντρο του, αποτελεί το σταυροδρόμι στο οποίο συναντιούνται όλα τα μονοπάτια, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί μια μεγάλη γκάμα δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων. Περιβάλλεται από κωνοφόρα δέντρα, ελιές και βότανα που ευδοκιμούν στο ελληνικό κλίμα, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό πέρασμα από τη σκιά τους στο άπλετο αττικό φως. Το Ξέφωτο, αλλά και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος γενικότερα, αποτελούν πνεύμονα πρασίνου, προσφέροντας τόσο στους περίοικους όσο και στους χιλιάδες επισκέπτες τους τη δυνατότητα επαφής με τη φύση, χωρίς να απομακρυνθούν από τον αστικό ιστό.

Παιδικές χαρές
Οι παιδικές χαρές αποτελούν τα πιο ζωντανά και τα πιο χαρούμενα σημεία του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος και φυσικά σημείο συνάντησης των νεαρών επισκεπτών. Ο χώρος, σχεδιασμένος με τρόπο βιώσιμο και απολύτως φιλικό στο περιβάλλον, αποτελείται από όργανα φτιαγμένα από ξύλο το οποίο προέρχεται από υλοτομία που βασίζεται στην αειφόρο δασοκομία. Σε αντίθεση με τους συνήθεις περιορισμούς, οι Παιδικές Χαρές του ΚΠΙΣΝ δεν περικλείονται από κάγκελα, αλλά περιφράσσονται από θάμνους, επιτρέποντας στα παιδιά να ανακαλύψουν τα όριά τους και τον κόσμο σε ένα ασφαλές και ευχάριστο περιβάλλον.

Σε όλα τα τμήματα του πάρκου, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, θα πετύχετε κάποια δραστηριότητα είτε για παιδιά είτε για μεγάλους, όπως yoga και pilates στο πάρκο, προπονήσεις τρεξίματος, κηπουρική κ.α. Είναι η καλύτερη αφορμή για να γνωρίσετε καλύτερα το πάρκο.

Διεύθυνση: Λεωφόρος Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα, 176 74
Πρόσβαση: Υπάρει δωρεάν μικρό λεωφορείο το οποίο κάνει καθημερινά διαδρομές για το κέντρο από το Σύνταγμα ή τη στάση Συγγρού-Φιξ
Ωράριο: 06.00-22.00
Site: www.snfcc.org/en/mix-template/stavros-niarchos-park/1159

Ellinikon Experience Park

Στο χώρο του ιστορικού Διεθνούς Αεροδρομίου της Αθήνας, όπου δεσπόζουν τα τρία υπόστεγα της Πολεμικής Αεροπορίας, το The Experience Park είναι μία πράσινη όαση που προσφέρει μοναδικές εμπειρίες για όλους τους επισκέπτες. Το The Ellinikon, συνολικής έκτασης 6.200.000 τ.μ., θα αποτελέσει ένα νέο σημείο αναφοράς για την Ελλάδα, ένα πρότυπο αστικής ανάπτυξης και αειφόρου διαβίωσης.

Το Experience Park προσφέρει μια πληθώρα δραστηριοτήτων και εμπειριών για κάθε ηλικία και κάθε προτίμηση. Έχει σχεδιαστεί με στόχο να δημιουργήσει μια νέα πράσινη όαση για τους Αθηναίους, και να αποτελέσει πρότυπο αειφόρου διαβίωσης και αναψυχής. Το πάρκο συνεχώς εξελίσσεται. Με κάθε σας επίσκεψη ανακαλύψτε και κάτι νέο.

Συντριβάνι
Το σημείο αναφοράς του Experience Park και ο ιδανικός χώρος συνάντησης. Γίνετε μέρος μιας συναρπαστικής εμπειρίας με εντυπωσιακές υδάτινες χορογραφίες.

Παιδικό Δάσος
Ένας χώρος εμπνευσμένος από την ιστορία της πολιτικής αεροπορίας. Ξύλινα παιχνίδια και κατασκευές που προσφέρονται για ψυχαγωγία, εκπαίδευση και εξερεύνηση. Όλα σχεδιασμένα με γνώμονα την ασφάλεια των μικρών επισκεπτών.

Κήπος Ζεν
Συνδεθείτε με τη φύση και τον εαυτό σας. Ένα καταφύγιο όπου το στοιχείο του νερού και η μεσογειακή φύση κυριαρχούν.

Χώρος γυμναστικής
Γυμναστείτε στη φύση και τονώστε το σώμα και το μυαλό σας. Ανακαλύψτε τα σύγχρονα υπαίθρια όργανα γυμναστικής κατάλληλα για όλα τα επίπεδα φυσικής κατάστασης. Φυσικά θα βρείτε άπλετο χώρο για τρέξιμο, γιόγκα και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες.

Διεύθυνση: The Ellinikon Experience Park, Αθηναϊκή Ριβιέρα, Ελληνικό, 16777
Πρόσβαση: Στάση Μετρό Ελληνικό (Κόκκινη Γραμμή)
Ωράριο: 09.00 – 22.00, Παιδικό Δάσος: 09.00 – 21.00
Site: experiencepark.theellinikon.com.gr

Εθνικός Δρυμός Σουνίου

Είναι ο μικρότερος εθνικός δρυμός της χώρας με έκταση 35.000 στρέμματα, και συγκεντρώνει μεγάλο ιστορικό και γεωλογικό ενδιαφέρον. Η περιοχή ανήκει στον Δήμο Λαυρεωτικής και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Αττικής.

Είναι ο τόπος στον οποίο λειτουργούσαν από το 3000 π.Χ. περίπου και έως και τη δεκαετία του 1970 (με μεγάλα διαλείμματα) τα ορυχεία και τα μεταλλεία του Λαυρίου. Το σημείο από το οποίο η Αρχαία Αθήνα έβγαζε μέταλλα, όπως μόλυβδο και κυρίως ασήμι στο οποίο όφειλε ένα σημαντικό κομμάτι της δύναμης της. Περισσότερο δηλαδή από δάσος, η περιοχή είναι ένα γεωλογικό πάρκο και ένα μουσείο αρχαίας τεχνολογίας.

Το ασήμι του Λαυρίου αποτέλεσε βασική πηγή του πλούτου που ανέδειξε την κλασική Αθήνα σε μεγάλη δύναμη. Γεμάτη υπόγειες στοές και τούνελ, η περιοχή είναι ένας μυστικός παράδεισος για τους σπηλαιολόγους και τους αναρριχητές. Τα ιστορικά μνημεία, τα φυσικά μονοπάτια και οι ομορφιά του τοπίου προσελκύουν λίγους και εκλεκτούς.

Σ’ έναν πανέμορφο πευκώνα γεμάτο ξύλινα τραπεζάκια για πικνίκ και με θέα τη θάλασσα προς τη Μακρόνησο βρίσκεται το Έγκοιλο Χάος. Λίγο μετά το ορεινό χωριό Άγιος Κωνσταντίνος (Καμάριζα) θα βρεις ταμπέλα που θα σε οδηγήσει προς τα εκεί. Το μοναδικό αυτό βάραθρο είναι ένα απ’ τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της περιοχής. Πρόκειται για φυσικό μνημείο που προέρχεται πιθανότατα από κατάρρευση οροφής σπηλαίου. Το βάθος του ξεπερνά το 50 μέτρα και σήμερα είναι πλέον περιφραγμένο για λόγους ασφάλειας, αλλά μπορείς να πλησιάσεις αρκετά για να θαυμάσεις το αξιοπερίεργο θέαμα. Το βάραθρο λεγεται και «Χάος του Κίτσου» από τον ομώνυμο λήσταρχο που λέγεται ότι δρούσε στην περιοχή τον 19ο αιώνα. Το σχήμα καρδιάς που έχει του έχει προσδώσει έναν ιδιαίτερο ρομαντισμό και ο θρύλος τον θέλει να είναι αποτέλεσμα πτώσης μετεωρίτη. Μπορείς να περπατήσεις γύρω απ’ βάραθρο χωρίς δυσκολία, αφού υπάρχει προστατευτικό συρματόπλεγμα παντού.

Τα αρχαία πλυντήρια μετάλλων της Λαυρεωτικής

Στην περιοχή της Λαυρεωτικής έχουν καταγραφεί 750 είδη ορυκτών, καθιστώντας την ένα από τα πλουσιότερα σε ορυκτά υπεδάφη στη Γη. Ένα σημείο που θα σου προξενήσει σίγουρα αρκετό ενδιαφέρον είναι τα τόσο καλά διατηρημένα πλυντήρια μετάλλων, στο αρχαίο σύστημα επεξεργασίας ασημιού, δηλαδή. Οι πιο καλοδιατηρημένες κατασκευές είναι λίγο νοτιότερα απ’ το Χάος και είναι εύκολα προσβάσιμες και με αυτοκίνητο. Βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο και δίνουν μία καλή εικόνα της διαδικασίας της επεξεργασίας των μεταλλευμάτων. Πρόκειται για ορθογώνιες κατασκευές εν μέρει λαξευμένες στον βράχο και εν μέρει κτιστές. Αποτελούσαν κομμάτι της παραγωγής του ασημιού κατά τους κλασικούς χρόνους. Επειδή τα μεταλλεύματα της περιοχής ήταν αναμεμειγμένα, ουσιαστικά τα άλεθαν μ’ ένα είδος μύλου και στη συνέχεια στα πλυντήρια με τρεχούμενο νερό απομάκρυναν τα συστατικά που δε χρειάζονταν. Υπήρχε πρόβλεψη και για ανακύκλωση του νερού, ώστε να καταναλώνεται λιγότερη ποσότητα.

Αν κάνεις μία βόλτα στη γύρω περιοχή θα βρεθείς και στο όμορφο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας. Από εδώ ξεκινά, ουσιαστικά, και ο κύριος χώρος των αρχαίων μεταλλείων με τις στοές και τα φρεάτια. Απόλαυσε το μεσογειακό τοπίο, χαλάρωσε στη θέα του πυκνού πράσινου κάνοντας ένα διάλειμμα απ’ τη βαβούρα της πόλης. Στην επιστροφή μία στάση στις ταβέρνες του Λαυρίου ή της Παλαιάς Φώκαιας ή μια βουτιά στη θάλασσα με φόντο τον ναό του Ποσειδώνα, αξίζει για να ολοκληρώσεις την απόδραση!

Διεύθυνση: Εθνικός Δρυμός Σουνίου
Πρόσβαση: ΚΤΕΛ Αττικής με κατεύθυνση Σούνιο
Site: www.facebook.com/SounioNationalPark

Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας

Η Πάρνηθα είναι το υψηλότερο από τα βουνά που περικλείουν το λεκανοπέδιο της Αττικής. Καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση, στην οποία περιλαμβάνονται δεκάδες κορυφές, χαράδρες, ρεματιές και οροπέδια.

Το 1961 ο μεγαλύτερος όγκος του βουνού ανακηρύχτηκε Εθνικός Δρυμός. Ο Δρυμός αποτελείται από τον πυρήνα, που καταλαμβάνει τον κεντρικό όγκο του βουνού (έκταση 38.000 στρ. περίπου) και την περιφερειακή ζώνη (έκταση 220.000 στρ. περίπου). Το μεγαλύτερο μέρος του πυρήνα (90%) καλύπτεται από Kεφαλληνιακή Eλάτη (Abies cephalonica), ενώ η περιφερειακή ζώνη καλύπτεται ως επί το πλείστον από υψηλά έλατα Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis).

Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της Πάρνηθας είναι η μεγάλη ποικιλομορφία της. Από ανατολή σε δύση απλώνονται μακριές κορυφογραμμές που σχηματίζουν 16 κορυφές με υψόμετρο άνω των 1.000 μ, ενώ η υψηλότερη κορυφή είναι η Καραβόλα (1.413 μ).

Η διάταξη των πετρωμάτων που υπάρχουν στην Πάρνηθα ευνοεί τη δημιουργία πολλών πηγών. Στα σημεία όπου συναντώνται ο ασβεστόλιθος (αφήνει το νερό να περνά από μέσα του) με τον σχιστόλιθο (δεν επιτρέπει στο νερό να περάσει), το νερό βγαίνει στην επιφάνεια με τη μορφή πηγής. Στην Πάρνηθα έχουν καταγραφεί 45 πηγές συνεχούς ροής, ενώ πολύ γνωστή είναι η πηγή της Κιθάρας, που τροφοδοτούσε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα το Αδριάνειο υδραγωγείο, το οποίο περνώντας κάτω από τον Κηφισό, μεταφέρει το νερό της Πάρνηθας στη δεξαμενή του Κολωνακίου. Άλλες γνωστές πηγές είναι της Αγ.Τριάδας, της Μόλας, της Σκίπιζας και της Κορομηλιάς.πηγή Μόλας. Ποταμοί με συνεχή ροή δεν υπάρχουν στο βουνό, αλλά υπάρχουν πολλά εποχιακά ρέματα, το νερό των οποίων είναι διαυγές, γιατί η Πάρνηθα σκεπάζεται με βλάστηση που προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση. Τα κυριότερα ρέματα είναι της Αγ. Τριάδας, της Χούνης, της Μόλας, του Κελάδωνα, του Αγ. Γεωργίου και το Μαυρόρεμα.

Στην Πάρνηθα υπάρχουν επίσης αρκετά σπήλαια και βάραθρα, ιδιαίτερα στη δυτική και νοτιοδυτική πλευρά της, όπου επικρατεί ο ασβεστόλιθος. Το πιο γνωστό σπήλαιο είναι του Πανός, το οποίο πήρε το όνομά του από τη λατρεία του θεού Πάνα και των Νυμφών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μ, στο βόρειο άκρο του φαραγγιού του Κελάδωνα. Τα ωραιότερα βάραθρα είναι του Κεραμιδίου (βάθος 27 μ), τα δύο βάραθρα στο Ταμίλθι (το καθένα βάθους 35 μ), το βάραθρο της Γκούρας (βάθος 20 μ) και τα σπηλαιοβάραθρα της Δεκέλειας (κατακόρυφο βάθος 20 μ, δύο θάλαμοι) και του Νταβέλη (κατακόρυφο βάθος 8 μ, σπήλαιο 200 τ.μ.).

Υπάρχουν και δύο καταφύγια στα οποία μπορείς να κάνεις ένα διάλειμμα από την πεζοπορία σου, ή απλώς να απολαύσεις το καφέ σου ή και φαγητό: το Μπάφι και το Φλαμπούρι, και τα δύο προσβάσιμα με αυτοκίνητο.

Η Πάρνηθα απέχει μόλις 30 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας και προσεγγίζεται εύκολα από τα νότια και τα δυτικά. Από τα νότια, ασφαλτοστρωμένος δρόμος ανεβαίνει από τους πρόποδες της Πάρνηθας (θέση τελεφερίκ) ως την Αγ. Τριάδα (υψόμετρο 1.020 μ), όπου συναντά τον μήκους 16 χλμ. – κλειστό για τα αυτοκίνητα – περιφερειακό δρόμο στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού. Από τα δυτικά, ασφαλτοστρωμένος δρόμος ανεβαίνει από τον οικισμό Φυλή ως την πηγή Φυλής (17 χλμ.), όπου ξεκινά δασικός δρόμος ως την Αγ. Τριάδα.

Διεύθυνση: Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας, Φυλή, 133 41
Πρόσβαση: από τον Σταθμό Λαρίσσης (κόκκινη γραμμή), επιβιβαστείτε στο λεωφορείο 726 για τη στάση Τελεφερίκ Καζίνου
Site: www.parnitha-np.gr

Τατόι – Βασιλικά Κτήματα, Δάσος Βαρυμπόμπης

Το Τατόι βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βόρεια του κέντρου της Αθήνας, στους πρόποδες της Πάρνηθας. Xτίστηκε το 1889. Στο κτήμα βρίσκεται το θερινό ανάκτορο της πρώην ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Το 1898, το Τατόι απέκτησε τη μέγιστη έκτασή του: 47.427 στρέμματα.

Η απόσταση από την είσοδο της Βαρυμπόμπης είναι αρκετά μεγάλη για να φτάσει κανείς στον Ιστορικό πυρήνα του κτήματος. Η πρόσβαση από την είσοδο της Λεύκας στον Ιστορικό πυρήνα είναι ευκολότερη.

Στο κτήμα μπορείτε να περιηγηθείτε στα κτίρια, να περπατήσετε στα μονοπάτια του κτήματος, να κάνετε βόλτα με τα σκυλιά σας, να κάνετε ποδήλατο. Πολύ όμορφη διαδρομή είναι αυτή προς την τεχνητή λίμνη Κιθάρα η οποία έχει εξαιρετική θέα στο Λεκανοπέδιο και είναι σπάνιας φυσικής ομορφιάς. Είναι από τα πρώτα έργα οδοποιίας των Κυβερνήσεων Κουμουνδούρου με έτος κατασκευής το 1876 όπως μαρτυρούν οι πέτρινες επιγραφές στην κορυφή των γεφυριών.

Στο κτήμα υπάρχουν πολλοί ανοιχτοί χώροι όπου μπορείτε να απολαύσετε το πικ-νικ σας. Δώστε μεγάλη σημασία στα σκουπίδια σας. Κάδοι απορριμμάτων υπάρχουν σε αρκετά σημεία του κτήματος. Για τους λάτρεις της Ιππασίας το Κτήμα Τατοΐου είναι ιδανικός προορισμός. Επίσης θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι απαγορεύονται παντός είδους μηχανοκίνητα οχήματα στον ιστορικό πυρήνα του κτήματος.

Πέρα από το ήπιο (ή και έντονο για μερικούς) περπάτημα στα πολυάριθμα όμορφα μονοπάτια από την πύλη της Βαρυμπόπης μέχρι και το κτίριο των στρατώνων, οι δραστηριότητες που μπορεί να κάνει κάποιος για να αθληθεί μέσα στο κτήμα είναι φυσικά το τζόκινγκ (εκτός δρόμου) – ορεινό τρέξιμο, και η ποδηλασία εκτός δρόμου (ή ορεινή ποδηλασία).

Σας προτρέπουμε λοιπόν, αφήστε το αυτοκίνητό σας στις πύλες του Κτήματος (όσο μακρύτερα τόσο καλύτερα), βάλτε τα αθλητικά σας παπούτσια ή ανεβείτε στο ΜΤΒ ή trekking ποδήλατό σας και προχωρήστε στα ενδότερα ….. το Τατόι θα σας ανταμείψει! Οι διαδρομές και οι συνδυασμοί τους είναι αναρίθμητες, η δυσκολία τους ποικίλει, έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να επιλέξει την διαδρομή που του ταιριάζει.

Το πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου ως σημαντικό πολιτιστικό κεφάλαιο και ως τμήμα του ευρύτερου Εθνικού Δρυμού Πάρνηθος προστατεύεται από ειδικό καθεστώς και διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας άγραφους μεν αλλά σεβαστούς δε.

Διεύθυνση: Βασιλικά Κτήματα – Τατόι
Πρόσβαση: Λεωφορείο 503 από την πλατεία Κηφισιάς (Σταθμός ΗΣΑΠ Κηφισιά, Πράσινη Γραμμή)
Ωράριο: Από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου